‘Soms krijg je de indruk dat er een hele industrie bijna staat te trappelen voor een volgende grieppandemie’

Eind april 2009 schetst Osterhaus in het televisieprogramma De Wereld Draait Door wat presentator Matthijs van Nieuwkerk een ‘apocalyptisch scenario’ noemt. De Mexicaanse griep is de eerste pandemie in 41 jaar; Nederland, België en de rest van de wereld staan historische tijden te wachten.

Later blijkt echter dat Osterhaus diezelfde ochtend heel anders tegen deze ‘ernstige’ boodschap aankeek. ‘Knetterpositief!’ zegt hij enthousiast tijdens een vergadering met zijn staf over het eerste geval van Mexicaanse griep dat in Nederland is geconstateerd: een kind van vier jaar. De camera van VPRO’s Tegenlicht registreert hoe Osterhaus een fles whisky laat aanrukken om met zijn team te toasten op de primeur.

‘Soms krijg je de indruk dat er een hele industrie bijna staat te trappelen voor een volgende grieppandemie,’ zegt griepexpert Tom Jefferson. Carrières, reputaties van instituten en vooral veel geld staan op het spel.

Bron: ‘Het grootste medische schandaal sinds WO II’, Daan de Wit voor Follow the Money, 22 december 2010, geraadpleegd op 28 maart 2020

Fragment uit Tegenlicht, VPRO

‘Het grootste medische schandaal sinds WO II’

Voortdurend werden we eraan herinnerd: we moesten rekening houden met een nieuwe Spaanse griep. Maar inmiddels is bekend dat de Mexicaanse griep honderd maal minder dodelijk was dan de beruchte griep uit 1918. Sterker, onderzoek van de Amerikaanse gezondheidsautoriteit CDC laat zien dat de Mexicaanse griep de helft minder slachtoffers maakte dan een gemiddelde seizoensgriep. Epidemioloog Luc Bonneux: ‘De Mexicaanse griep is het grootste medische schandaal sinds de Tweede Wereldoorlog.’

Hoe heeft het zo ver kunnen komen?

Het virus dat alle records zou breken, breekt inderdaad records. Maar precies tegenovergesteld aan wat de deskundigen en de autoriteiten beweerden.
Er sterven in Nederland 63 mensen aan de gevolgen van de Mexicaanse griep. Aan de gewone seizoensgriep overlijden jaarlijks tussen de 1000 en 2000 mensen. In andere landen is het net zo: in België gaan er 19 mensen dood, in buurland Duitsland sterven 189 mensen (in contrast met de 10.000 doden die de normale seizoensgriep er eist), in Engeland overlijden 450 mensen, in tegenstelling tot de verwachte 65.000.

Omgekeerd evenredig zijn de gemaakte winsten. Vaccinproducent Novartis ziet in het vierde kwartaal van 2009 zijn nettowinst stijgen met 54 procent. Ook de elfduizend huisartsen die een bedankbriefje krijgen van minister Klink, klagen niet. Zij kregen acht euro per prik. ‘Ik hou er netto een wereldreis aan over,’ zegt huisarts Hans van der Linde uit Capelle aan den IJssel.

Bron: ‘Het grootste medische schandaal sinds WO II’, Daan de Wit voor Follow the Money, 22 december 2010, geraadpleegd op 28 maart 2020

Onderzoekers gaan uit van gemiddeld 1.400 tot 2.700 sterfgevallen door griep elk jaar

“Hoewel de gemiddelden per seizoen enorm kunnen verschillen, gaan onderzoekers uit van jaarlijks gemiddeld 1400 tot 2700 sterfgevallen door de griep. Deze conclusie is getrokken op basis van onderzoek over de jaren 1999-2009. (van Asten, et al. 2012) (Wijngaard, et al. 2012). Uit recent onderzoek blijkt dat deze aantallen nog hoger liggen.”

Bron: Uitnodiging griepprik , RIVM, 19 september 2019, geraadpleegd op 27 maart 2020

900.000 mensen geveld door virus, 9500 doden, ziekenhuizen overbelast

“In de periode tussen oktober 2017 en mei 2018 werden in heel Nederland naar schatting 900.000 mensen door het influenzavirus geveld. Veel ziekenhuizen waren overbelast door het hoge aanbod van patiënten.”

“Veel patiënten moesten worden opgenomen vanwege complicaties van influenza, meestal longontsteking. Dit betrof naar schatting 16.000 personen. Ook overleden er tijdens de uitbraak naar schatting 9500 mensen (…).”

“In de media verschenen berichten over zwaarbelaste huisartsen en ziekenhuizen die het zorgaanbod niet langer aankonden, met afdelingen Spoedeisende Hulp die de deuren tijdelijk sloten, of uitstel van geplande opnames en operaties.”

Bron: Het intensieve griepseizoen van 2018, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 17 september 2018, geraadpleegd op 27 maart 2020

Bovenstaande afbeelding is onderdeel van de overzichtspagina: Geschiedenis.

Hoe kunnen beleidsmakers bepalen of ze meer goed dan kwaad doen?

In een tijd waarin iedereen betere informatie nodig heeft, van ziektemodelers en overheden tot mensen die in quarantaine zijn geplaatst of alleen maar sociale afstand nemen, ontbreekt het ons aan betrouwbaar bewijs over hoeveel mensen met SARS-CoV-2 zijn geïnfecteerd of nog steeds geïnfecteerd zijn. Er is betere informatie nodig om beslissingen en acties van monumentale betekenis te sturen en de gevolgen ervan te monitoren.

In veel landen zijn er draconische bestrijdingsmaatregelen genomen. Als de pandemie verdwijnt – uit zichzelf of als gevolg van deze maatregelen – kunnen op korte termijn extreme sociale distantiëring en lockdowns draaglijk zijn. Hoe lang moeten dergelijke maatregelen echter worden voortgezet als de pandemie in de hele wereld onverminderd voortduurt? Hoe kunnen beleidsmakers bepalen of ze meer goed dan kwaad doen?

John P.A. Johannidis is hoogleraar geneeskunde, epidemiologie en volksgezondheid, biomedische datawetenschap en statistiek aan de Stanford University en co-directeur van het Meta-Research Innovation Center van Stanford.

Bron: A fiasco in the making? As the coronavirus pandemic takes hold, we are making decisions without reliable data, Stat, John P.A. Ioannidis, 17 maart 2020, geraadpleegd op 23 maart 2020

De gevolgen op korte en lange termijn zijn volledig onbekend, en er kunnen uiteindelijk miljarden, niet slechts miljoenen levens op het spel staan

(…) Met lockdowns van maanden, zo niet jaren, staat het leven grotendeels stil, zijn de gevolgen op korte en lange termijn volledig onbekend, en kunnen er uiteindelijk miljarden, niet slechts miljoenen levens op het spel staan. Als we besluiten om van een klif te springen, hebben we wat gegevens nodig om ons te informeren over de rationaliteit van zo’n actie en de kansen om ergens veilig te landen.

John P.A. Johannidis is hoogleraar geneeskunde, epidemiologie en volksgezondheid, biomedische datawetenschap en statistiek aan de Stanford University en co-directeur van het Meta-Research Innovation Center van Stanford.

Bron: A fiasco in the making? As the coronavirus pandemic takes hold, we are making decisions without reliable data, Stat, John P.A. Ioannidis, 17 maart 2020, geraadpleegd op 23 maart 2020

Een fiasco in wording? Terwijl de coronaviruspandemie plaatsvindt, nemen we beslissingen zonder betrouwbare gegevens

De huidige coronavirusziekte, Covid-19, wordt de pandemie van de eeuw genoemd. Maar het kan ook gaan om het bewijs-fiasco van de eeuw.

John P.A. Johannidis is hoogleraar geneeskunde, epidemiologie en volksgezondheid, biomedische datawetenschap en statistiek aan de Stanford University en co-directeur van het Meta-Research Innovation Center van Stanford.

Bron: A fiasco in the making? As the coronavirus pandemic takes hold, we are making decisions without reliable data, Stat, John P.A. Ioannidis, 17 maart 2020, geraadpleegd op 23 maart 2020