John Ioannidis: Hoge risico’s, hoge prevalentie, hoogwaardig bewijs en risicovolle beslissingen

Webinar van 22 juni 2020, begint bij 9:19 minuten (video)

“Dit webinar zal de inspanningen schetsen om inzicht te krijgen in de omvang van het risico dat COVID-19 met zich meebrengt en de risicograad van de verschillende populaties en omstandigheden. Het zal ook gegevens presenteren die proberen de prevalentie van de infectie te beoordelen, aangezien veel geïnfecteerde mensen asymptomatisch zijn of zeer beperkte symptomen hebben (en dus niet getest zijn). Verder zal het ook een overzicht geven van de onderzoeksagenda over het rigoureus testen en evalueren van interventies tegen COVID-19 en de beperkingen daarvan. Tot slot zullen de implicaties van nieuw bewijsmateriaal voor beslissingen met veel risico’s worden besproken.”

Bron: Dr. John Ioannidis: “COVID-19: High Risks, High Prevalence, High-Level Evidence, and High-Stake Decisions”, 22 juni 2020

“This webinar will delineate efforts to understand the magnitude of risk conferred by COVID-19 and the gradient of risk across different populations and settings. It will also present data that try to assess the prevalence of the infection, since many infected people are asymptomatic or have very limited symptoms (and thus not tested). Furthermore, it will also provide an overview of the research agenda on rigorous testing and evaluation of interventions against COVID-19 and the caveats thereof. Finally, the implications of emerging evidence for high-stake decisions will be discussed.”

Source: Dr. John Ioannidis: “COVID-19: High Risks, High Prevalence, High-Level Evidence, and High-Stake Decisions”, 22 juni 2020

John Ioannidis: “Bij het verkrijgen van solide bewijsmateriaal over de epidemiologische kenmerken van nieuwe uitbraken moeten onwaarschijnlijke, overdreven voorspellingen worden losgelaten, anders kunnen ze meer schade aanrichten dan het virus zelf”

Verkeerde aannames in de modellering

“Veel modellen gaan uit van homogeniteit, d.w.z. dat alle mensen gelijke kansen hebben om zich met elkaar te vermengen en elkaar te besmetten. Dit is een onhoudbare veronderstelling en in werkelijkheid is een enorme heterogeniteit van blootstellingen en vermenging hoogstwaarschijnlijk de norm. Tenzij deze heterogeniteit wordt erkend, kan het aandeel van de mensen die uiteindelijk besmet zijn voordat ze de immuniteit van de kudde bereiken, naar schatting aanzienlijk worden opgeblazen.”

Slechte bewijzen uit het verleden over de effecten van beschikbare interventies

“Het kernbewijs ter ondersteuning van de “afvlakking van de curve” was gebaseerd op waarnemingsgegevens van de Spaanse grieppandemie van 1918 betreffende 43 Amerikaanse citaten. Deze gegevens zijn >100 jaar oud, van twijfelachtige kwaliteit, ongecorrigeerd voor confounders, gebaseerd op ecologische redenering, en met betrekking tot een heel andere (influenza) ziekteverwekker die ~100 maal meer infectiedoden had dan SARS-CoV-2. Zelfs dan was het effect op de vermindering van het totale aantal sterfgevallen van marginaal belang en zeer gering (10-20% relatieve risicovermindering); omgekeerd is in veel modellen uitgegaan van een 25-voudige vermindering van het aantal sterfgevallen (bijvoorbeeld van 510.000 tot 20.000 in het model van het Imperial College), mits de nodige maatregelen worden genomen.”

“Blindelings handelen op basis van extreme waardetheorie alleen zou verstandig zijn als we in de tijd van de Antonijnse pest of zelfs in 1890 leefden, zonder wetenschap om de ziekteverwekker te identificeren, de werkelijke prevalentie ervan op te helderen, de dodelijkheid ervan nauwkeurig in te schatten, en een goede epidemiologie uit te voeren om vast te stellen welke mensen en instellingen risico’s lopen. Totdat we deze informatie hebben verzameld, zijn onmiddellijke betere-dan-zorgvuldige reacties legitiem, waarbij wordt vertrouwd op extreme voorspellingen die mogelijk (niet noodzakelijkerwijs waarschijnlijk) zijn. Het voorbehoud van deze voorspellingen mag echter niet worden genegeerd en nieuw bewijsmateriaal op het terrein van de waarheid moet voortdurend worden herbeoordeeld. Bij het verkrijgen van solide bewijsmateriaal over de epidemiologische kenmerken van nieuwe uitbraken moeten onwaarschijnlijke, overdreven voorspellingen worden losgelaten. Anders kunnen ze meer schade aanrichten dan het virus zelf.”

Bron: Forecasting for COVID-19 has failed, 11 juni 2020

John Ioannidis: “Het is van belang dat we niet wegkijken van de daadwerkelijke schade van de meest drastische van onze maatregelen, die ook de minderbedeelden onevenredig zwaar treffen”

“Tegelijkertijd is het van belang dat we niet wegkijken van de daadwerkelijke schade van de meest drastische van onze maatregelen, die ook de minderbedeelden onevenredig zwaar treffen. We weten dat langdurige opsluiting van de hele bevolking de behandeling van kanker heeft vertraagd en dat mensen met een ernstige ziekte als een hartaanval niet naar het ziekenhuis durven te gaan. Het leidt tot het verlof en het ontslag van personeel in ziekenhuizen, het is verwoestend voor de geestelijke gezondheid, het veroorzaakt een toename van huiselijk geweld en kindermishandeling, en het heeft alleen al in de Verenigde Staten ten minste 36,5 miljoen nieuwe mensen op de lijst van werklozen gezet. Veel van deze mensen zullen hun ziektekostenverzekering verliezen, waardoor ze nog meer risico lopen op een afnemende gezondheid en economische problemen. Langdurige werkloosheid zal naar schatting alleen al in de Verenigde Staten in het komende decennium leiden tot 75.000 extra sterfgevallen door wanhoop. Op mondiaal niveau heeft de ontwrichting het aantal mensen dat het risico loopt om te verhongeren tot meer dan een miljard doen toenemen, de opschorting van massale vaccinatiecampagnes vormt een bedreiging voor de heropleving van besmettelijke ziekten die kinderen doden, modellering suggereert een toename van 1,4 miljoen sterfgevallen door tuberculose tegen 2025, en er wordt een verdubbeling van het aantal sterfgevallen door malaria in 2020 verwacht in vergelijking met 2018. Ik hoop dat deze modelleringsvoorspellingen net zo fout blijken te zijn als verschillende COVID-19 modelleringsvoorspellingen, maar dat is misschien niet het geval. Al deze effecten zijn ook van belang. Beleidsmakers moeten rekening houden met de nadelen van restrictief beleid, niet alleen met de voordelen ervan.”

Bron: The Totality of the Evidence, Boston Review, 26 mei 2020

“At the same time, we should not look away from the real harms of the most drastic of our interventions, which also disproportionately affect the disadvantaged. We know that prolonged lockdown of the entire population has delayed cancer treatments and has made people with serious disease like heart attacks avoid going to the hospital. It is leading hospital systems to furlough and lay off personnel, it is devastating mental health, it is increasing domestic violence and child abuse, and it has added at least 36.5 million new people to the ranks of the unemployed in the United States alone. Many of these people will lose health insurance, putting them at further risk of declining health and economic distress. Prolonged unemployment is estimated to lead to an extra 75,000 deaths of despair in the United States alone over the coming decade. At a global level, disruption has increased the number of people at risk of starvation to more than a billion, suspension of mass vaccination campaigns is posing a threat of resurgence of infectious diseases that kill children, modeling suggests an excess of 1.4 million deaths from tuberculosis by 2025, and a doubling of the death toll from malaria in 2020 is expected compared with 2018. I hope these modeling predictions turn out to be as wrong as several COVID-19 modeling predictions have, but they may not. All of these impacts matter, too. Policymakers must consider the harms of restrictive policies, not just their benefits.”

Source: The Totality of the Evidence, Boston Review, May, 26, 2020

John Ioannidis’ meta-analyse naar de sterftecijfers van COVID-19

“Het sterftecijfer van de infectie (IFR), de kans om te sterven voor een persoon die besmet is, is een van de meest kritieke en meest betwiste kenmerken van de coronavirusziekte 2019 (COVID-19) pandemie. De verwachte totale mortaliteitsdruk van COVID-19 houdt rechtstreeks verband met de IFR. Bovendien hangt de rechtvaardiging voor verschillende niet-farmacologische interventies op het gebied van de volksgezondheid in cruciale mate af van de IFR. Sommige agressieve interventies die mogelijk ook meer uitgesproken collaterale schade veroorzaken, kunnen als passend worden beschouwd als de IFR hoog is. Omgekeerd kunnen dezelfde maatregelen onder de aanvaardbare risico-batendrempels vallen als de IFR laag is.”

“Interessant is dat de meeste studies, ondanks hun verschillen in opzet, uitvoering en analyse, IFR-puntschattingen geven die binnen een relatief smal bereik liggen. Zeven van de twaalf afgeleide IFR’s liggen in het bereik van 0,07 tot 0,20 (gecorrigeerde IFR van 0,06 tot 0,16) en zijn vergelijkbaar met de IFR-waarden van seizoensinfluenza. Drie waarden zijn iets hoger (gecorrigeerde IFR van 0,25-0,40 in Gangelt, Genève en Wuhan) en twee zijn iets lager dan dit bereik (gecorrigeerde IFR van 0,02-0,03 in Kobe en Oise).”

Bron: The infection fatality rate of COVID-19 inferred from seroprevalence data, 19 mei 2020

“The infection fatality rate (IFR), the probability of dying for a person who is infected, is one of the most critical and most contested features of the coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic. The expected total mortality burden of COVID-19 is directly related to the IFR. Moreover, justification for various non-pharmacological public health interventions depends crucially on the IFR. Some aggressive interventions that potentially induce also more pronounced collateral harms may be considered appropriate, if IFR is high. Conversely, the same measures may fall short of acceptable risk-benefit thresholds, if the IFR is low.”

“Interestingly, despite their differences in design, execution, and analysis, most studies provide IFR point estimates that are within a relatively narrow range. Seven of the 12 inferred IFRs are in the range 0.07 to 0.20 (corrected IFR of 0.06 to 0.16) which are similar to IFR values of seasonal influenza. Three values are modestly higher (corrected IFR of 0.25-0.40 in Gangelt, Geneva, and Wuhan) and two are modestly lower than this range (corrected IFR of 0.02-0.03 in Kobe and Oise).”

Source: The infection fatality rate of COVID-19 inferred from seroprevalence data, May 19, 2020

John Ioannidis, “De brenger van het Goede Coronavirus Nieuws”

“Er is een soort menigte mentaliteit aan het werk die er gewoon op staat dat dit het einde van de wereld moet zijn, en het moet zijn dat de hemel valt. Het is een aanval op studies met data gebaseerd op speculatie en science fiction. Maar het verwerpen van echte data ten gunste van wiskundige speculatie is verbijsterend.”

“We hebben bewijs dat slecht nieuws, negatief nieuws, aantrekkelijker is dan positief nieuws – ze leiden tot meer klikken, ze leiden tot meer betrokkenheid. En natuurlijk weten we dat nepnieuws sneller gaat dan echt nieuws. Dus in de huidige wereld, helaas, hebben we een zeer zwaar paniek-gedreven, horror-gedreven, dood-reality-show soort situatie gecreëerd.”

Bron: The Bearer of Good Coronavirus News, 24 april 2020, Stanford epidemiologist who warned against lockdowns predicts related rise in youth suicides, cancer deaths, April 27, 2020

“There’s some sort of mob mentality here operating that they just insist that this has to be the end of the world, and it has to be that the sky is falling. It’s attacking studies with data based on speculation and science fiction. But dismissing real data in favor of mathematical speculation is mind-boggling.”

“We have some evidence that bad news, negative news \[stories\], are more attractive than positive news—they lead to more clicks, they lead to people being more engaged. And of course we know that fake news travels faster than true news. So in the current environment, unfortunately, we have generated a very heavily panic-driven, horror-driven, death-reality-show type of situation.”

Source: The Bearer of Good Coronavirus News, WSJ, April 24, 2020, Stanford epidemiologist who warned against lockdowns predicts related rise in youth suicides, cancer deaths, April 27, 2020

De kans om te sterven is niet groter dan bij seizoensgriep

“We realiseerden ons dat het aantal geïnfecteerde mensen ergens tussen de 50 en 85 keer zo groot is dan wat we dachten in vergelijking met wat we hadden vastgelegd. Onmiddellijk betekent dat dat de sterftecijfers van de infectie, de kans op de kans om te sterven als je geïnfecteerd bent, afneemt met een factor 50 tot 85, omdat de noemer in de berekening 50 tot 85 keer zo groot wordt. Onze gegevens suggereren dat COVID-19 een sterftecijfer heeft dat in hetzelfde gebied ligt als de seizoensgriep. Het suggereert dat, hoewel dit een zeer ernstig probleem is, we niet bang hoeven te zijn. Het suggereert dat we een solide basis hebben om optimistisch te zijn over de mogelijkheid om uiteindelijk onze samenleving te heropenen en ons leven terug te krijgen.”

Interviewer: “Ik hoop dat dit eerder vroeger dan later zal gebeuren.”

“Eerder vroeger dan later met volledige controle en een data-gedreven aanpak.”

Bron: Dr. John Ioannidis Announces Results of COVID-19 Serology Study, 19 april 2020, geraadpleegd op 27 april 2020. Dit is een fragment van dit interview: tekst (Engelstalig), Duitse vertaling, video

“We realized that the number of infected people is somewhere between 50 and 85 times more compared to what we thought compared to what had been documented. Immediately that means that the infection fatality rate the chance of dying the probability of dying if you are infected diminishes by 50 to 85 fold. because the denominator in the calculation becomes 50 to 85 fold bigger. Our data suggests that COVID-19 has an infection fatality rate that is in the same ballpark as seasonal influenza. It suggests that, even though this is a very serious problem, we should not fear. It suggests that we have solid ground to have optimism about the possibility of eventually reopening our society and gaining back our lives.”

“Sooner rather than later I hope.”

“Sooner rather than later with full control and a data-driven approach.”

Source: Dr. John Ioannidis Announces Results of COVID-19 Serology Study, 19 April 2020, accessed on 27 April 2020. This is a clip from this interview. A transcript is available.

Duitstalig

Een samenvatting van dit interview in het Duits, is hier te lezen: Wer hat Angst vor Professor Ioannidis?. Het volledige transcript kun je hier bekijken.

Misschien wel één van de meest invloedrijke wetenschappers ter wereld: John Ioannidis

Gezien deze bekendheid en het feit dat zijn werk zich in grote lijnen richt op het werk van alle anderen in de geneeskunde, maar ook op alles wat artsen doen en alle gezondheidsadviezen die we krijgen, is Ioannidis misschien wel één van de meest invloedrijke wetenschappers ter wereld.

Bron: Dr. John Ioannidis Exposes the Bad Science of Colleagues, The Atlantic, 2010, geraadpleegd op 13 april 2020

Given this exposure, and the fact that his work broadly targets everyone else’s work in medicine, as well as everything that physicians do and all the health advice we get, Ioannidis may be one of the most influential scientists alive.

Source: Dr. John Ioannidis Exposes the Bad Science of Colleagues, The Atlantic, 2010, accessed on 13 April 2020

Verschillende coronavirussen besmetten miljoenen mensen per jaar

Verschillende coronavirussen besmetten miljoenen mensen per jaar, en ze komen vooral voor bij ouderen en bij patiënten die in de winter in het ziekenhuis zijn opgenomen met een luchtwegaandoening. Een serologische analyse16 van CoV 229E en OC43 in 4 volwassen populaties die tijdens de winter van 1999-2003 onder toezicht stonden voor acute luchtwegaandoeningen (gezonde jongvolwassenen, gezonde oudere volwassenen, risicovolle volwassenen met een onderliggende hartziekte, en een gehospitaliseerde groep) toonde jaarlijkse besmettingspercentages die varieerden van 2,8% tot 26% in prospectieve cohorten, en een prevalentie van 3,3%-11,1% in het gehospitaliseerde cohort.”

“Afgezien van de bekende en zeer dodelijke SARS- en MERS-coronavirussen, hebben andere coronavirussen waarschijnlijk miljoenen mensen geïnfecteerd en duizenden mensen gedood. Het is echter pas dit jaar dat elk geval en elk sterfgeval een alarmerende nieuwsuitzending krijgt.”

Bron: Coronavirus disease 2019: The harms of exaggerated information and non‐evidence‐based measures, European Journal of Clinical Investigation, 19 maart 2020, geraadpleegd op 11 april 2020

Different coronaviruses infect millions of people every year

“Different coronaviruses actually infect millions of people every year, and they are common especially in the elderly and in hospitalized patients with respiratory illness in the winter. A serological analysis16 of CoV 229E and OC43 in 4 adult populations under surveillance for acute respiratory illness during the winters of 1999–2003 (healthy young adults, healthy elderly adults, high-risk adults with underlying cardiopulmonary disease, and a hospitalized group) showed annual infection rates ranging from 2.8% to 26% in prospective cohorts, and prevalence of 3.3%-11.1% in the hospitalized cohort.”

“Leaving the well-known and highly lethal SARS and MERS coronaviruses aside, other coronaviruses probably have infected millions of people and have killed thousands. However, it is only this year that every single case and every single death gets red alert broadcasting in the news.”

Source: Coronavirus disease 2019: The harms of exaggerated information and non‐evidence‐based measures, European Journal of Clinical Investigation, 19 March 2020, accessed on 11 April 2020

Griep veroorzaakt wereldwijd ongeveer 100 keer meer doden dan het coronavirus

De uitbraak van het coronavirus van dit jaar heeft duidelijk een ongekende hoeveelheid aandacht gekregen. De media hebben munt geslagen uit nieuwsgierigheid, onzekerheid en horror. Een Google-zoekopdracht met “coronavirus” leverde 3.550.000.000 resultaten op 3 maart en 3.660.000.000.000 resultaten op 9 maart. Omgekeerd trok “griep” 30 keer minder aandacht, hoewel het dit seizoen wereldwijd ongeveer 100 keer meer doden veroorzaakt dan het coronavirus.

Bron: Coronavirus disease 2019: The harms of exaggerated information and non‐evidence‐based measures, European Journal of Clinical Investigation, 19 maart 2020, geraadpleegd op 11 april 2020

Influenza causes about 100-fold more deaths globally than coronavirus

This year’s coronavirus outbreak is clearly unprecedented in amount of attention received.Media have capitalized on curiosity, uncertainty and horror. A Google search with “coronavirus” yielded 3,550,000,000 results on March 3 and 3,660,000,000 results on March 9. Conversely, “influenza” attracted 30-fold less attention although this season it causes about 100-fold more deaths globally than coronavirus.

Source: Coronavirus disease 2019: The harms of exaggerated information and non‐evidence‐based measures, European Journal of Clinical Investigation, 19 March 2020, accessed on 11 April 2020