Context

Bijgewerkt op 9 juni 2022

Zonder context kun je geen betekenis geven aan feiten. Suggesties op basis van kale cijfers kunnen in context verdwijnen als sneeuw voor de zon.

Media

Het Duits Netwerk voor Evidence-based Geneeskunde stelt dat de media ons elke dag kale cijfers “op een beangstigende manier” voorschotelen door niet het hele verhaal te vertellen. Het netwerk vat het zo samen:

De berichtgeving in de media [houdt] op geen enkele manier rekening met de criteria die wij eisen voor evidence-based risicocommunicatie.

In een latere verklaring noemt de organisatie voorbeelden van waar het mis gaat wat betreft – wat zij noemen – de “proportionaliteit van de publieke berichtgeving”:

Zeer problematisch is het feit dat de openbare berichtgeving in de Duitstalige landen geen consequent onderscheid maakt tussen testpositieven en patiënten.

De organisatie vraagt zich af waarom er alleen verslag wordt gedaan van gevallen van corona en niet van andere infectieziekten:

Ook kan je je afvragen waarom er niet dagelijks wordt gemeten en gerapporteerd hoeveel patiënten in een ziekenhuis of op de intensive care worden opgenomen vanwege een longontsteking die door andere pathogenen wordt veroorzaakt.

De organisatie die zich richt op bewijs wat het voor zin heeft om je bezig te houden met bijvoorbeeld het wel of niet werken van mondkapjes, als we het hebben over een sterftecijfer (IFR) dat vergelijkbaar is met de griep:

Alle relatieve risicoreducties worden sowieso zinloos als het absolute risico laag is.

Risicoperceptie

Hoeveel mensen zijn in uw land gestorven door het coronavirus?

Sterftecijfer

Een enquête van een Amerikaans onderzoeksbureau van juli 2020 suggereert dat mensen het percentage mensen gestorven aan COVID-19 100 tot 300 keer te hoog inschatten.

De 9 procent geschatte doden zou voor Amerika zo’n 29 miljoen doden betekenen, 225 keer meer dan het werkelijke aantal overledenen in de VS op dat moment.

In juni 2021 schatten Australiërs hun kans op sterven in het geval van een infectie met het virus op 38%, een overschatting van meer dan 160 keer.

1000-voudig

In enquêtes die regelmatig door de universiteit van Zuid-Californië worden gehouden, schatten Amerikanen onder de 40 jaar hun kans om te sterven als zij het virus oplopen steevast op ongeveer 10%, een 1000-voudige overschatting voor die leeftijdsgroep.

Leeftijd

Uit een andere enquête zou blijken, dat Amerikanen het sterftecijfer voor mensen van 55 jaar en ouder, onderschatten. De respondenten dachten dat mensen van 55 jaar en ouder 57,7 procent uitmaakten van het aantal overledenen. In werkelijkheid is dit meer dan 90 procent.

Voor mensen van 44 jaar en jonger dachten mensen aan 30 procent terwijl dat in werkelijkheid 3 procent is.

Risicoperceptie Nederlanders

In Nederland stelde opiniepeiler Maurice de Hond vast dat 43 procent van de Nederlanders het risico om te sterven als ze besmet zouden raken op 50 procent inschatten.

IFR: 100%

Een derde van de Nederlanders schatten dit volgens de enquête van Maurice de Hond in op 100 procent.

Bij mensen tussen 55 en 64 jaar geloofden 50 procent in dat sterftecijfer en bij mensen tussen 65 en 80 jaar 60 procent.

Half juni keek de onderzoeker opnieuw naar de risicoperceptie in Nederland en kwam uit op de volgende cijfers:

Overschatting van de kans om te sterven aan een besmetting

Tussen de 65 en 80 jaar:

15 keer

Tussen de 55 en 64 jaar

65 keer

Onder de 45 jaar:

425 keer

Zie ook:

Risicoperceptie Nederlanders: kans op sterven 15 tot 425 keer groter dan in realiteit

Virussen zijn heel klein

Zijn virussen onze vrienden?

  • Virussen zijn geen levende organismen, zoals bacteriën.
  • Virussen variëren in grootte van 20 tot 200 nanometer in doorsnede. Een nanometer (nm) is een miljoenste millimeter. Een coronavirus is ongeveer 120 nanometer groot.
  • Ter vergelijking: bacteriën zijn 10 tot 100 keer zo groot, namelijk 0,2 tot 2 micrometer. Een micrometer (µm) is een duizendste millimeter.
  • Een haar is 17 tot 181 µm in doorsnede.
  • Bacteriën worden zichtbaar onder een microscoop. Virussen kunnen alleen met een elektronenmicroscoop bekeken worden.

Zijn virussen onze vrienden?

  • Onze ingewanden absorberen mogelijk miljarden virussen per dag.
  • En dat is geweldig want virussen houden microbiële populaties in toom.
  • Virussen helpen het immuunsysteem door binnendringende bacteriën te doden.
  • Op deze manier beschermen virussen je tegen infectie.
  • Wetenschappers beschouwen de virale populatie, het viroom, als “het grootste, het meest diverse en het meest dynamische deel van [het] microbioom”.
  • Virussen wonen overal in en op je lichaam: overal waar onderzoekers in het lichaam hebben gekeken, hebben ze virussen gevonden. Op je huid, in je longen, in je urine.
  • Het microbioom, het geheel van microbieel leven, speelt een belangrijke rol in ons immuunsysteem: zonder het microbioom zou het lichaam niet goed kunnen reageren op bacteriën en virussen.
  • Als het gaat over virussen in en op ons lichaam gaat het vooral over wat we niet weten. Zo is zeker negentig procent van de virussen op onze huid nog totaal onbekend.
  • Het menselijk lichaam bestaat uit 30 biljoen cellen. Mensen hebben op zijn minst 38 biljoen bacteriën. En naar schatting verblijven meer dan 380 biljoen virussen in ons lichaam.

Virussen in de lucht

Duizelingwekkende feiten over virussen

  • Virussen zijn de meest voorkomende levensvormen op aarde en zijn vrijwel alomtegenwoordig.
  • Hoog in de lucht, in de atmosfeer, op 2.500 tot 3.000 meter hoogte, liften miljarden en miljarden virussen mee op luchtstromen de hele wereld over.
  • Elke dag komen zo 800 miljoen virussen per vierkante meter in de atmosfeer terecht.
  • Via deze snelwegen in de lucht kan een enkele vierkante meter van het oppervlak van onze planeet in één dag worden overspoeld met honderden miljoenen virussen.
  • Een virus zou zo in het ene werelddeel in de atmosfeer kunnen binnendringen om op een ander continent afgezet te worden.
  • Het verklaart misschien waarom over de hele wereld genetisch vergelijkbare virussen konden worden gevonden in zeer afgelegen en verschillende gebieden en op grote afstand van elkaar.
  • Als alle virussen op aarde samen zouden worden verzameld, zouden ze een lengte van 100 miljoen lichtjaar hebben.
  • 1 liter zeewater bevat tussen de 100 miljoen en 10 miljard virussen.
  • Sommige zoetwaterbronnen kunnen 10 miljard virussen per milliliter bevatten.
  • Ook in een glaasje drinkwater zitten miljoenen virussen .

Wereldwijde sterfte

COVID-19

  • Op 5 juni 2020 worden er bijna 400.000 doden toegeschreven aan SARS-CoV-2 waarvan de mediane leeftijd 80 jaar is.
  • 1,6% van het totaal aantal mensen dat tot die datum is overleden dit jaar, is overleden met COVID-19.

Totale sterfte

  • Tussen 1 januari 2020 en 5 juni 2020 zijn wereldwijd er meer dan 25.000.000 mensen overleden.

Andere doodsoorzaken

  • Daarvan zijn er in die periode 3.520.000 gestorven door kanker (14% van het totaal) en
  • 459.000 door zelfdodingen.

Griep

  • Volgens de WHO sterven er jaarlijks tot 650.000 mensen aan de griep.

Nederlandse sterfte

Griep

  • In Nederland sterven er elk influenzaseizoen gemiddeld 1.400 tot 2.700 mensen aan de griep.
  • in het griepseizoen 2014/2015 kwamen naar schatting 8.600 mensen te overlijden aan influenza.

Het griepseizoen 2017/2018

  • In 2017/2018 zijn naar schatting 9.400 mensen overleden aan griep.
  • Als je uitgaat van een duur van de epidemie van 14 weken dan zijn dat gemiddeld 671 sterfgevallen per week, 95 per dag.
  • De piek van sterfte wordt in 2018 waargenomen in week 10 van 2018. In die week sterven er 4.049 mensen waarvan 1.189 sterfgevallen worden geregistreerd als oversterfte.

Andere ziekten in Nederland

  • Jaarlijks overlijden er in Nederland meer dan 150.000 mensen.
  • Daarvan overlijden er ongeveer 47.000 mensen aan kanker, 128 per dag.
  • 14.000 mensen overlijden elk jaar aan ziekten aan ademhalingsorganen.

Wereldwijde besmettingen

Ademhalingsziekten

  • Elk jaar sterven er wereldwijd 2,6 miljoen mensen aan infecties van de luchtwegen.

Coronavirussen

  • Coronavirussen zijn niet nieuw: er zijn er ongeveer 100 bekend.
  • Van deze virussen zijn er 4 veel voorkomend. Deze coronavirussen veroorzaken wereldwijd jaarlijks miljoenen gevallen van verkoudheid.
  • Net als deze 4 coronavirussen is ook het nieuwe coronavirus een seizoensgebonden virus.

Toelichting op bovenstaande afbeelding:

Naast seizoensgriep bestaat er ook “seizoenscorona” als onderdeel van de jaarlijkse golf ademhalingsziekten.

Nieuw

  • Coronavirussen muteren, wat betekent dat ze veranderen.
  • Hoewel mensen levenslange immuniteit krijgen na besmetting door een coronavirus en het ook een gedeeltelijke immuniteit geeft voor andere coronavirussen, kunnen ze nog wel besmet worden door een ander of nieuw coronavirus.

Immuniteit

  • Doordat coronavirussen zo algemeen zijn, heeft een groot deel van de mensen immuniteit opgebouwd.
  • Infectiecijfers van deze coronavirussen variëren van 2,8% tot 26%.
Coronavirussen zijn algemeen in omloop en duiken elk jaar op in de maanden december tot en met april. Ze zijn zo onderdeel uit van de jaarlijkse golf met virussen tijdens het griepseizoen.

Griepbesmettingen in de wereld

  • Volgens de WHO zijn er elk jaar wereldwijd naar schatting 1 miljard gevallen van griepbesmettingen.

Zie voor nog meer context: Geschiedenis

  • overbelaste ziekenhuizen in Nederland in 2018
  • de aangepaste definitie van pandemie van de WHO en
  • “het grootste medische schandaal sinds de Tweede Wereldoorlog”: de Mexicaanse griep van 2009